هدف از برگزاری اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد چیست ؟/تاریخچه سازمان ملل متحد

به گزارش سرویس بین اللمل «سراج24» در منشور سازمان ملل متحد آمده است که ما مردم ملل متحد با تصمیم  به محفوظ  داشتن نسلهای آینده از بلای جنگ که دوبار در مدت یک عمر انسانی افراد بشر را دچار مصائب غیر قابل بیان نموده و با اعلام مجدد ایمان خود به حقوق اساسی بشر و به حیثیت و ارزش شخصیت انسانی و به تساوی حقوق مرد و زن و همچنین بین ملت‌ها اعم از کوچک و بزرگ و ایجاد شرایط لازم برای حفظ عدالت و احترام الزامات ناشی از عهد‌نامه‌ها و سایر منابع حقوق بین‌المللی و کمک به ترقی اجتماعی و شرایط زندگی بهتر با آزادی بیشتر، و برای نیل به این هدفها  به رفق و مدارا کردن و زیستن در حال صلح با یکدیگر با یک روحیه حسن همجواری و به متحد ساختن قوای خود برای نگاهداری صلح و امنیت بین‌المللی و به قبول اصول و ایجاد روشهایی که عدم استفاده از نیروهای مسلح را جز در راه منافع مشترک تضمین نماید و به توسل به وسائل و مجاری بین‌المللی برای پیشبرد ترقی اقتصادی و اجتماعی تمام ملل مصمم شده‌ایم که برای تحقق این مقاصد تشریک مساعی نماییم.

اگر چه سازمان ملل متحد در ظاهر با اهداف مشخصی در راستای ایجاد صلح و امنیت جهانی و همچنین احقاق حقوق بشر تشکیل شد اما اینکه آیا این سازمان توانسته است به اهداف خود برسد و این مقاصد را تحقق بخشد سئوالی است که بسیاری از کارشناسان معتقد به فاصله ی زیاد بین حرف تا عمل در پاسخ به آن هستند و به عبارتی سازمان ملل را در اصل ماموریت خود شکست خورده می دانند که عدم استقلال این سازمان را از مهم ترین دلایل این امر بر می شمارند. آنچه در ادامه می آوریم تاریخچه ای مختصر از تشکیل سازمان ملل متحد است.

گامهایی به  سوی  تاسیس سازمان ملل

پیدایش سازمان ملل متحد، مرهون اقدامات متعددی از جمله صدور اعلامیه بین المتحدین ، منشور آتلانتیک، اعلامیه ملل متحد و کنفرانس مسکو و تهران و... بوده است که هر یک به نحوی در شکل گیری این سازمان موثر بودند.

اولین گام در پیدایش سازمان ملل متحد به زمان صدور اعلامیه بین المتحدین که نتیجه نشست سران کشورهای متحد در ژوئن 1941 در لندن بود، بر می گردد. دومین گام موثر در جهت تثبیت اندیشه ی تاسیس سازمان مل متحد، منشور اتلانتیک بود در اوت 1941. این منشور حاصل ملاقات فرانکلین دولانو روزولت، رئیس جمهور آمریکا و وینستون چرچیل، نخست وزیر انگلستان بر عرشه ناوی در نقطه ای از اقیانوس آتلانتیک (اطلس) بود.در 1942  نیز نمایندگان 26 کشور که علیه دولت های محور (آلمان ، ایتالیا و ژاپن ) مبارزه می کردند، اعلامیه ملل متحد را در واشنگتن امضاء کردند.

همچنین گام بلند دیگر در تشکیل سازمان ملل متحد ، نشست وزرای خارجه آمریکا، شوروی، انگلستان و سفیر کبیر چین در مسکو بود. که یک ماه پس از کنفرانس مسکو، روسای شوروی، انگلستان و آمریکا در کنفرانس تهران شرکت کردند و بر هدف خود" مسئولیت خطیری که بر دوش خود و کلیه ملل متحد برای بوجود آوردن صلحی که بر حسن نیت توده عظیم  ملت های جهان استوار باشد" تاکید کردند.

اواخر 1944 در ویلایی در واشنگتن که به " دامبارتن اوکس " شهرت دارد، کمیسیونی از کارشناسان انگلیس، امریکا و چین تشکیل شد و نتیجه مذاکرات، تنظیم سندی بود در 12 فصل که اهداف و اصول و... سازمان را مشخص می کرد. مسئولیت حفظ صلح بین المللی به عهده شورای امنیت گذاشته شد اما به خاطر عدم توافق در مورد نحوه ی رای گیری در آن شورا، مسئله به کنفرانس "یالتا" موکول شد.

کنفرانس سانفرانسیسکو کارش را بر اساس طرح دو کنفرانس قبلی به منظور تدوین نهایی منشور ملل متحد اغاز کرد. این کنفرانس رسما "کنفرانس ملل متحد درباره ی سازمان بین المللی" نامیده شد. و سرانجام در 25 ژوئن 1945 مفاد  منشور در 19 فصل و111 ماده به اتفاق آراء تصویب شد و اساسنامه ی دیوان بین المللی دادگستری لاهه به عنوان جزء لاینفک آن ضمیمه شد.

مجمع عمومی در قطعنامه ای 24 اکتبر را رسما "روز ملل متحد" نامید، چرا که در آن روز کشورها سند تصویب منشور را تسلیم کردند و منشور لازم الاجرا شد.

سازمان ملل متحد سازمانی بین‌المللی است که در ۱۹۴۵ میلادی تأسیس و جایگزین جامعه ملل شد. این سازمان توسط  ۵۱ کشور تأسیس و در سال ۲۰۱۱ میلادی، ۱۹۳ کشور عضو داشته‌ است. اعضای آن تقریباً شامل همه کشورهای مستقلی می‌شود که از نظر بین‌المللی به رسمیت شناخته شده‌اند.

منشور ملل متحد

منشور ملل متحد سندی است که اهداف و نحوه کار سازمان ملل متحد و نهادهای وابسته به آن را تعیین می‌کند. این سند در حکم اساسنامه سازمان ملل است. امروزه 193 کشور آن را امضا کرده اند و رعایت مفاد آن برای همه اعضای سازمان ملل متحد الزامی است. در متن منشور صراحتا  تاکید شده که مفاد منشور بر هر قرارداد بین‌المللی دیگری مقدم است.  منشور از یک  یادداشت مقدماتی ، یک دیباچه و ۱۹ فصل تشکیل شده است که هر فصل به بررسی موضوعی خاص می پردازد:

• دیباچه ، اهداف کلی سازمان ملل متحد
• فصل یکم، مقاصد و اصول سازمان (از ماده ی 1 تا 2)
• فصل دوم، شرایط عضویت سازمان (از ماده ی 3 تا 6 )
• فصل‌ سوم، ارکان اصلی و فرعی سازمان (از ماده ی 7 تا 8)
• فصل‌ چهارم، مجمع عمومی  و وظایف و اختیارات ( از ماده ی 9 تا 22 )
• فصل پنجم ، شورای امنیت  و وظایف واختیارات (از ماده ی23 تا 32 )
• فصل ششم ، موارد مربوط  به تصفیه ی مسالمت آمیز ( از ماده ی  33 تا 38 )
• فصل هفتم ، شامل اقدام در مورد تهدید علیه صلح، نقض صلح واعمال تجاوز( ازماده ی 39 تا 51 )
• فصل هشتم ، نحوه و شرایط ایجاد قرار دادهای منطقه ای( از ماده ی52 تا 54)
• فصل نهم، همکاری اقتصادی و اجتماعی  بین المللی (از ماده ی 55 تا 60 )
• فصل دهم ، شورای اقتصادی و اجتماعی و وظایف و اختیارات آن (ماده ی 61 تا72)
• فصل یازدهم، سرزمین های غیر خود مختار( از ماده ی 73 تا 74 )
• فصل دوازدهم، نظام  قیمومت بین المللی ( از ماده ی 75 تا 85 )
• فصل سیزدهم ، ترکیب شورای قیمومت و وظایف و اختیارات آن ( ماده ی 86 تا 91 )
• فصل چهاردهم ، دیوان بین المللی دادگستری ( ماده ی 92 تا 96 )
• فصل پانزدهم ، دبیرخانه و وظایف آن . ( ماده ی 97 تا101 )
• فصل شانزدهم ، مقررات مختلفه ( ماده ی 102 تا 105 )
• فص هفدهم ، ترتیبات موقتی راجع به امنیت ( ماده ی 106 تا 107 )
• فصل هجدهم ، اصلاحات منشور( ماده ی 108 تا 109)
• فصل نوزدهم ، مسائل مرتبط  با تصویب و امضاء منشور( ماده ی 110 تا 111)

    برای مشاهده ی کامل منشور سازمان ملل متحد می توانید اینجا کلیک کنید.

ستاد سازمان ملل

مقر سازمان ملل متحد در نیویورک است و کشورهای عضو و موسسات وابسته در طول هر سال با تشکیل جلسات منظم در مورد امور بین‌المللی و امور اجرایی مربوط به آنها تصمیم‌گیری می‌کنند. زمین این ملک را جونیور جان دی. راکفلر خریداری کرد و  آن را به سازمان ملل اهدا نمود که گروهی از معماران بین‌المللی طراحی آنرا انجام داده اند. در حالیکه مقر اصلی سازمان ملل در نیویورک واقع شده‌است، نهادهای مهم و وابسته دیگری نیز به سازمان ملل وجود دارند که درلاهه، ژنو،وین، مونترال، کپنهاگ، بن و رم دایر می باشند. لازم به ذکر است دفتر سازمان ملل متحد در ژنو مقر اروپایی این سازمان است.

اهداف تشکیل سازمان ملل

پیگیری مسائل حقوق بشر دلیل اصلی ایجاد سازمان ملل بود. جنگ جهانی دوم و مسایل مربوط به نسل کشی سبب  ایجاد سازمان جدیدی که مانع وقوع تراژدیهای مشابه در آینده ی جهان باشد شد . هدف اولیه نیز ایجاد یک چارچوب قانونی برای بررسی و عملکرد مناسب بر اساس شکایات در مورد تخطی از حقوق بشر بود. منشور ملل متحد تمام اعضای سازمان ملل را ملزم به احترام و رعایت حقوق بشر می‌نماید و همه را موظف می‌داند تا برای رسیدن به این هدف تلاش کند.

وقتی مسئله مهمی بروز کند مجمع عمومی با برگزاری گردهمایی بین‌المللی توجه جهانیان را به آن جلب کرده و درباره نوع اقدامات، اجماع جهانی برای همکاری را بدست می‌آورد. از جمله این مسایل می‌توانیم به مواردی همچون کنفرانس سازمان ملل در مورد محیط زیست و توسعه( کنفرانس زمین)،  کنفرانس بین‌المللی جمعیت و توسعه، کنفرانس جهانی زنان اشاره کنیم. کشورهای عضو سازمان ملل و آژانس‌های تخصصی  به ارائه راهنمایی‌ها و اتخاذ تصمیماتی در جلسات سالانه و دوره‌ای خود می‌پردازند.

سازمان ملل با نامگذاری سالها ، هماهنگی‌هایی را در این ارتباط انجام می‌دهد تا تمرکز جهانیان را معطوف مسایل مهم نماید. استفاده از نمادهای سازمان ملل که به صورت لوگو سال طراحی می‌شوند و استفاده از زیرساختارهای این سازمان برای هماهنگی در واکنش به موضوعات جهانی سبب می‌شوند تا رسیدگی به برخی مسایل مهم شتاب بیشتری بگیرد.

منشور سازمان ملل در سال ۱۹۴۵ صراحتاً در پی نظام قانونمندی بود که اطمینان دهد بخش بسیار ناچیزی از درآمدها و منابع اقتصادی کشورهای جنگ زده صرف تولید تسلیحات نظامی می‌شود. ابداع سلاح‌های هسته‌ای چند هفته پس از امضای منشور و طرح موضوع کنترل تسلیحات و خلع سلاح واقع گردید. در واقع اولین قطعنامه سازمان ملل در اولین نشست مجمع عمومی در ۲۴ ژانویه ۱۹۴۶ با عنوان تاسیس کمیسیون ویژه کشف انرژی اتمی بود که خواستار ارائه راهکار جهت مقابله با توسعه سلاحهای هسته‌ای و جنگ‌افزارهای کشتار جمعی شد.

حافظان صلح سازمان ملل به مناطق مختلفی که درگیری نظامی بتازگی متوقف شده اعزام می‌شوند تا توافقنامه‌های صلح را اجرا و طرفین درگیر را از شروع دوباره مخاصمات باز دارند. موسسین سازمان ملل امیدوار بودند که این سازمان مانع وقوع جنگ بین کشورها شود. ولی این امید چندان جامه عمل نپوشید. با پایان جنگ سرد، سازمان ملل مجددا بعنوان بانی ایجاد صلح در دنیا قوت دوباره‌ای گرفت و در حل و فصل اختلافات در سراسر دنیا فعال شد اما فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سبب شد تا ایالات متحده در موضع تنها ابر قدرت جهان قرار گیرد و چالشهای جدیدی را برای سازمان ملل رقم بزند.

سازمان ملل در کنار دیگر سازمانها مثلا صلیب سرخ به تامین غذا، آب آشامیدنی، مامن و دیگر سرویسهای بشردوستانه به مردمانی می‌پردازد که از قحطی و جنگ وسایر بلایا به زحمت افتاده‌اند.

اگر چه سازمان ملل متحد در ظاهر با اهداف مشخصی در راستای ایجاد صلح و امنیت جهانی و همچنین احقاق حقوق بشر تشکیل شد اما در عمل نتوانسته است این مقاصد را تحقق بخشد وبسیاری از کارشناسان معتقد هستند که این سازمان در اصل ماموریت خود شکست خورده و عدم استقلال را از مهم ترین دلایل این امر می دانند.

برخی از موارد که شکست ماموریت‌های سازمان ملل در آنها مشاهده میشود عبارت ‌اند از: شکست در ممانعت از نسل کشی رواندا که منجر به مرگ حدود یک میلیون نفر شد ، شکست در اجرای قطعنامه ۱۲۹۱ جهت مداخله موثر در جنگ دوم کنگو که گفته می‌شود ۵ میلیون نفر کشته بر جای گذاشت ، شکست جلوگیری از در قتل عام سربرنیتسا  ، شکست در رساندن مواد غذایی به مردم قحطی زده سومالی ، تجاوزهای جنسی توسط نیروهای حافظ صلح سازمان ملل به مردم بی دفاع کشور های آسیب دیده با وجود اقدامات نظارتی و کنترلی دفاتر سازمان ملل ، جنایات رخ داده در عراق و افغانستان  توسط آمریکا، اشغالگری رژیم جعلی اسرائیل ، جنایات صهیونیست ها در فلسطین و غزه ، فعالیت گروه های تروریستی ، وجود زندان هایی همچون گوانتانامو و ابوغریب و صد ها رویداد و فجایع بین المللی دیگر که در مواردی سازمان ملل متحد به واسطه فشارهای کشورهایی مثل ایالات متحده آمریکا حتی به آن ها ورود پیدا نکرده است و این سوال را به وجود آورده که آیا حقوق بشر در همه جای دنیا برابر است یا نرخ آن برای برخی کشور ها  فرق دارد!؟  به عنوان مثال چندی پیش هزاران نفر با اجتماع در مقابل سازمان ملل در نیویورک ، نسبت به ناکارآمدی این سازمان بویژه دبیر کل آن در قبال نسل کشی اسرائیل در غزه اعتراض کردند.

 

سخنرانی رهبر معظم انقلاب در مجمع عمومی سازمان ملل

پس از پیروزی انقلاب اسلامی روسای جمهور ایران نیز هرساله در مجمع عمومی سازمان ملل به سخنرانی پرداختند که یکی از به یادماندنی ترین آن ها سخنرانی حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی و رئیس جمهور اسبق ایران در مهرماه سال 1366 در اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد بود که با نطقی انقلابی جنگ عراق علیه ایران را محکوم و صدام حسین را به هیتلر تشبیه کرد.همچنین  ایشان در پیام خود به حق وتو و عضویت دائم برخی کشورها در شورای  امنیت سازمان ملل متحد معترض شد.

رهبر معظم انقلاب در بخش دیگری از بیانات خود اظهار داشتند: صلح بیشک کلمه‌ای زیبا و جذاب است؛ تا آن حد که آتش‌افروزان بزرگ بین‌المللی و پدید آورندگان سلاحهای جهان‌سوز نیز بدان علاقه نشان میدهند، و ریاکارانه از آن دم میزنند. اما به نظر ما عدالت - واژه‌ای که زورمندان و متجاوزان همواره با ترس و احتیاط بدان مینگرند - از صلح بالاتر و مهمتر است. ای بسا مظلومانی که زندگی را و رفاه را و صلح را به خاطر رسیدن به عدالت فدا کرده‌اند، اینها همواره قهرمان شناخته شده‌اند. سازمان ملل بنا بر اولین ماده‌ی منشور خود موظف به تأمین عدالت در شکل ویژه‌اش - یعنی مقابله‌ی با متجاوز - است. ما همین را از دنیا و از سازمان ملل میطلبیم.

رئیس جمهور وقت ایران تصریح کردند: نظام سلطه به خود حق میدهد که سازمانهای بین‌المللی را زیر فشار قرار دهد؛ نمونه‌ی حاضر آن فشار امریکا بر شورای امنیت و یونسکو است. نظام سلطه منافع سلطه‌گران را مطلق و موجب نادیده انگاشتن منافع دیگران میشمارد؛ نمونه‌ی آن حضور تشنج‌زا و خطرآفرین ناوهای امریکا در خلیج‌فارس است؛ که به استدلال حفظ منافع امریکا و بدون توجه به منافع کشورهای منطقه انجام گرفته است. و خلاصه نظام سلطه تبلیغات جهانی را در دست میگیرد و به کمک آن همه‌ی حقایق را واژگونه و همه‌ی این شیطنت‌ها را خدمت جلوه میدهد، و راه مقابله با خود از سوی افکار عمومی عالم را میبندد. پیام ما به همه‌ی ملت‌ها و دولت‌های جهان سوم و نیز به ملتهایی که دولتهای آنان خود به وجود آورندگان نظام سلطه‌اند این است که دنیا بیش از این نباید این وضع ناهنجار را تحمل کند. باید به قدرتها و دولتهای بزرگ از سوی همه گفته شود در خانه‌های خودتان بنشینید، و دنیا را به همه‌ی مردم دنیا بسپرید، شما قیّم آنها نیستید. در سازمان ملل دو تبعیض ناروا هست؛ حق وِتوُ و عضویت دائم در شورای امنیت؛ این دو تبعیض باید برداشته شود.

هم اکنون نیز سران و مقامات ارشد افزون بر 190 کشور دنیا در حال گرد هم آمدن برای شرکت در بزرگترین المپیک سیاسی دیپلماتیک یعنی شصت و نهمین مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک هستند. این رویدادی است که هر ساله تکرار می شود و مقامهای ارشد دولت ها از این فرصت برای بیان دیدگاه هایشان در قبال رخدادهای بین المللی استفاده می کنند. حجت الاسلام حسن روحانی نیز به همراه هیات همراه دوشنبه 31 شهریورماه به نیویورک رفت و یکی از مهم ترین برنامه های رئیس جمهور ایران در این سفر سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد خواهد بود.

.................................................................................

منابع :

•کتاب راهنمای سازمان ملل متحد { ترجمه ی منسور فراسیون  /  انتشارات وزارت علوم و آموزش عالی / تهران 1354 }

•کتاب حقوق بشر از دیدگاه اسلام { آراء دانشمندان ایرانی / مرکز مطالعات فرهنگی – بین المللی  / سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی }

• www . Wikipedia . org

• www. Unic –ir .org

• www. Dadkhahi .com

• ترجمه منشور ملل متحد از متنی که توسط جمعیت ایرانی طرفدار ملل متحد براساس ترجمه آقایان محمد علی طالقانی و هوشنگ زندی منتشر شده و مورد قبول دولت ایران است گرفته شده است.